पोवारी बोधकथा भाग १५ अना १६

 

पोवारी इतिहास साहित्य एंव उत्कर्ष द्वारा आयोजित, पोवारी बोधकथा भाग १५ अना १६

क्रमांक	रचना	रचनाकार को नाव
1.	कष्ट	सौ.वर्षा पटले रहांगडाले
2.	नवतरीको खाजो	श्री गुलाब रमेश बिसेन
3.	नावलौकिक	श्री वाय सी चौधरी
4.	पिंडदान	प्रा. डॉ. प्रल्हाद रघुनाथ हरिणखेडे
5.	मेहनत को फल	श्री रणदीप बिसने
6.	जातो माका ना सुपळो माका दाना	प्रा.मुन्नालाल रहांगडाले
7.	समाज साठी जागरूक रहो	प्रा.डॉ.हरगोविंद टेंभरे
8.	भाग्य	सौ. छाया सुरेंद्र पारधी
9.	मन की तयारी	श्री शेषराव वासुदेव येळेकर
10.	किस्मत को फेरा	श्री डी पी राहांगडाले
11.	संस्कार	सौ. बिंदु बिसेन
12.	कोशिश	श्री व्ही, बी, देशमुख
13.	प्रतिज्ञा	श्री वाय सी चौधरी
14.	घमंड	सौ. लता पटले
15.	भूतदया	श्री गुलाब रमेश बिसेन
16.	पुजारी की इमानदारी	प्रा. डॉ. प्रल्हाद रघुनाथ हरिणखेडे

                                                      आयोजक/परीक्षक

प्रा.डॉ.हरगोविंद टेंभरे

1.कष्ट

*************

भेटी गाठी अना नातीगोती इनको एक स्वर्गिय नातो रव्हसे. पर वोन्  नातो की पकड पक्की रहे पायजे. नहीत मंग येच नाता पाणी को बुडबुडा सारखा एक क्षण मा खतम होय जासेत.पर नाता अगर ह्रदय मालका बन्या रहेत त  येच रिस्ता खुनका,मैत्रीका,प्रेम का वा परिचय का नही रवती. ऋणानुबंध का रिस्ता होय जासेत.अना जेको संगमा आपला असा ऋणानुबंध का रिस्ता जूळ जासेत वूच माणूस आपलोला भेटसे तब्  आपलोसाठी वू क्षण परमोच्च सुख देसे.

      अशीच कथा से अमर की. अमर जसतस सात आठ सालकोच रहे. तबच अमर आपलो झोपडीसारखो घर सोडके आपलो मामाको गाव आय जासे. अमर का बाबुजी रिनाईत भाऊन आपलो शान शौकत पुरो करनसाठी अना दारू,गांजा की लत पुरावनसाठी आपलो बाप दादा की पुंजी,जमीन जायदाद  सब बिकभांज कर टाकीस. अना वाळा मा रव्हने वाला आता झोपडी मा रव्हत होता. अमर  अना संदिप दुय भाऊ होता.संदिप अमरपेक्षा मोठो होतो. अमर की आई कसीतरी मोलमजुरी करके घर चलावत होती. बिचारी कभी कभी उपाशी रव्हत होती. पर अमर को बाबुजी सुधरनला तयार नोहोतो. रिनाईत भाऊ रोज दिवसबुळता दारू पियके आव अना अमर को आईला कांताबाईला मारझोळ कर. कांताबाई बहुत दुखी होती. अमरला आपलो आई की दशा देखके होत नोहोती.अमरला आपलो जिवणकी शरम लगत होती.

    असो समय परा अमरला फक्त वोको मामा टेंभरेजीकोच शहारा होतो. एकबार असोच घरमा रिनाईतजी दारू पीयके कांताबाईला पैसा मांगन बस्या. अना मारन बस्या.पयलेच त दारू पीवनसाठी घरकी भानी,बटकी बीकके भय गयी होती.आता कांता बाई कसीतरी मोलमजुरी करके पोट भर्. मंग पैसा काहांका. या वार्ता अमर का मामा टेंभरेजीको कानपर गयी.वय आपला सतरा धंदा सोडस्यार अमर को गाव आया. कांताबाई बिचारी रोवत होती.भाईला देखीस त बीचारी को बांध टुट गयेव. अमरला बहुत बुरो लगत होतो. पर लहान रहेव को कारण काहीच कर नही सकत होतो.

   "बडीबाई मी आपलो भास्या अमर ला आपलो संगमा गाव लीजाय रही सेव. वोको बालमनपरा यहा बहुत गलत संस्कार पडेत." टेंभरे भाऊ कवन बस्या. कांताबाईन फक्त मान डोलाईस. अमर आपलो मामाक्  गाव् गयेव. अना वोको जीवनला सही कलाटनी वोको मामाक् गावच मीली.

       अमर असो बी बाप को माया को पारखो होतो.वोला मामाको रूपमा बाप मिलेव अना मामीको रूपमा माय मिली.मामाला एक टुरा अना एक टुरी होती.उनकोमा अमर मोठो होतो.असो परिस्थिती मालका अमर आयेव होतो. पर वोकोपरा कांताबाई का चांगला संस्कार पड्या होता.अमर आपलो मामभाई अना मामबहिन संगमा शाळामा जान बसेव.दुहीजनला अभ्यास माबी मदत करन बसेव.घरका लहान मोठा काममा मामा मामीला मदत करत होतो. कसेत ना माणूस को रूप नही काम गोळ रव्हसे. यन किरणलका अमर मामा घर सबको लाळको भय गयेव.अमर अभ्यास मा हुशार होतोच.पर मामा को मार्गदर्शनमा अमर अनखी हुशार भयेव.मामान्  वोला इंजिनिअरिंग कराईस. मोठो होयेपर चांगलो कंपनीमा चांगलो पद परा लगेव.

     मामा को कष्ट को चीज करी होतीस अमर न.भास्या की प्रगती देखके मामाजीका डोरा भर गया.

✍सौ.वर्षा पटले रहांगडाले

*********************************

2. नवतरीको खाजो

********************

 दुय हातमा खाजोका थैला धरस्यान आपलो पच्या सवारत तुकाराम पटील जरा लायकीलकच बसस्टाॅपक् रस्ताला लगेव. नव बजेकी बस आवनकी बेरा भय गयीती. बसको काही भरोसा नही रव्. कबी दस मिनीट लेट त् कबीकबी बराबर बेरापर पोहच जासे. वोकलक पटील लायकीमा होतो. तीन च्यार मयनापासून बेटी - जवाई अना नातुनत्रीकी मुलाकात नोहती भयी. मनमा नातुनत्रीकी याद करत पटील रस्ता नापत होतो.

चलता चलता रामभाऊ ठाकर्‍याक् कामतजवर सळकक् बाजूला बगरायेव मुरूमको एक खळा पटीलक् जुतामा जायस्यान पायला टोचन बसेव. वू हेळन पटील हातमाका थैला ठेवन खाल्या बगेव. तबच धुरोको गवत तोळनेवाल् रामभाऊ ठाकर्‍याकी नजर पटीलपर गयी.

" पटील साहेब , कहान चलीजी सवारी येतर् लायकीलक !"

" बाईक् गाव् चलेव. नवतरीको खाजो लेयदेसु भाऊ." डोस्कापरकी टोपी सवारत पटील कवन बसेव. दूरलक बसको अगाज आयेवानी लगेपर पटील थैला धरस्यान चलन बसेव.

" चलुसु रामभाऊ , बसको अगाज आय रहीसे. बस सुटित् दुपारवरी जागनो पळे."

"ठिक सेजी पटील साहेब." बसको आवाज जास्तच जोरको आवन बसेव. बसस्टापपर आवताआव दूर ढोडीजवर बस चोवन बसी. बस आवता दिसताच पटीलन् बस थांबावन हात आळवो करीस. बस रूकी. पटील बसमा चंगेव. कंडक्टरन् डबल घंडी बजाईस अना भूर भूर करत बस निकल गयी.

तुकाराम पटीलकी सुलभा दुय टुरायुनक् पाठकी. एकच टुरी रहेलक सबक् लाळकी. पढाई लिखाईमा भाईनक् बराबर हुशार सुलभा कालेज पूरो करस्यान डिवटीपर लगी. जवाई - टुरी , दुयीकी डिवटी भंडारालक जवर रयेलक दुयी भंडारामाच रयस्यान आवनो जावनो करत. डिवटीक् कारणलक सुलभाला मायक् गाव् जानला फुरसत नोहती मिलत. वोकमा दुय टुराटुरी शाळाका रहेलकत् वूनक् देखभालमाच सुट्टिका दिवस चलीजात. कबी टुरू पोटुनला सुट्टि रहीत् इनला नोहती रवत. अना ईनला रहीत् टुरूपोटुनला नोहती रवत.

मंग् सुलभा काही काजकारणक् मिसलक जायस्यान ईरभरमाच मुलाकात करस्यान आव्. दिवारीमा भाऊबीजला एकरातक् मुक्कामशिवाय रवनला नोहतो मिलत. सालभरमा सिरफ उनारोक् सुट्टिमाच च्यार रोज निचंताईलक रवनला मिलत होतो. वोकलक नवतरीको खाजोकी सुलभा बाटच देखत रव्. मायक् हातक्  पोवामुराको चिवळा अना मुराका लाळुकी याद आयी का सुलबाक् तोंडला पाणी सुट्.

बाबूजी खाजो धरस्यान आवनकी खबर फोनपर पयलेच मिलेलक सुलभा आपला दिवसभरका काम निपटायस्यान बाबूजीकी बाटच देखत होती. सुबला सुट्टि रहेलक टुरूपोटु घरमाच होता. ठंडीका दिवस रहेलक सुलभाका टुराटुरी मोठांग् तपनमा खेतल बस्याता. जवाई पेपर बाचत सोफापर अना सुलभा बेडरूममा कपळाकी घळी करत होती. वोतरोमा गेट खुलनको आवाज आयेव. तसी सुलभा मोठांग् आयस्यान देखन बसी. हातमा दुय थैला धरस्यान अजीला उभो देख , "मम्मी , अजी आया. अजी आया." असी कवत सुलभाकी टुरी घरमा धावत आई. सुलभा अना जवाई दरवाजामा आया. तबवरी सुलभाक् टुरान् पटीलक् हातमाका थैला घरमा आणिस. आपल् बाबुजीला देख सुलभाला मोठो आनंद भयेव. जवाईन् पटीलला पायधोवन पाणी आणीस. पटील हात पाय धोयस्यान नाती , नातीन अना जवाई सग् बोलत बसेव.

बहुरोजमा आपल् बाबूजीला आया देख सुलभाको मन आनंदलक भावविभोर भयेव. गॅसपर चाय ठेयस्यान वा खाजोका थैला खोलस्यान देखन बसी. थैलामा एक झिल्लीमा पोवामुराको चिवळा , दुसर् झिल्लीमा शेव , तिसर् झिल्लीमा तोरकी शेंग्. दुसर् थैलामा रवाका लाळु अना मुराका लाळु. खाजोको बास लेताच सुलभाला आपला बचपनका दिवस याद आया. नवतरीमा गाव् सकारी सकारी ढिवरीन हातभट्टिका पतला पोहा , बख्खल पोहा अना गरमगरम ताजा ताजा मुरा धरस्यान आव्. मंग् माय पोवा मुराको चिवळा बनायदे. मुराक् गुळक् पाकमा लाळु बनायदे. अना सकरातक् रोजत् बख्खल पोवाको आलुपोवा दिवसभर पोटमा धूम मचायदे. शहरक्  जिवनमा सुलभाला गावकी पूरानी याद आवत रव् . नवतरीक् खाजोन् वय याद् अधिकच ताजी कर देयीस. खाजोको थैला खोलता खोलता सुलभाका डोरामा कब् पानी भरस्यान आयेव येको वोला पताच नही चलेव.

बोध - आपली परंपरा / रिवाज परिवारमा स्नेहभावको निर्माण करसे.

✍️गुलाब रमेश बिसेन ,

मु. सितेपार , ता. तिरोडा , जि. गोंदिया ४४१९११/मो. नं. 9404235191

***************************************************************

3. नावलौकिक

*********************

श्रीपत खेडेगावमा रहेके आपलो खेतीको काम करत होतो.लहानसो सुंदर कौलारू घर ,बाजुला गाई, बैल को गोठा होतो.ओला रामलाल,शामलाल नावका दुय टुरा होता.सगुना श्रीपत की अर्धांगिनी.खेतीकं काममा मदत करत होती .असो सुखी कुटुंब होतो . श्रीपतला टुराईनला  शिकावनकी ईच्छा .पर कसेतीना दात रव्हसेती ओला चना नहीं भेटत.तसिच खिस्सा श्रीपत की होती.

रामलाल कसोबसो वरपास होत दसवी मा गयोव.

परीक्षामा नापास भयोव,आता श्रीपत शामलाल ला खुप  शिकावू कवन लगेव.  दुसरो चवथी मा परं शिक्षणमा अठ्या.

‌मामा ,बाबा बाचता आवत नोहोतो ,मामा बाचतं म ला आचा काना मा कव,ना दुसरो मा बाचन सागीसतं तसोच. म ला आचा काना मा कव.गुरूजी बिचारं होरे आबच तू मा बाचेस मंग दुसरो शब्द बाचना.त वूकव "पुढको बाचुसू त मगको शब्द सटक जासे""सटक जासे म्हनजे भुल जासे .मास्तर शिकावता थक गयो.दुसरोभी तसोच. दसवी नापास.पर खेतीको काम ला सांगनो पळत नोह़तो.

‌श्रीपत न बिचार करश्यानी पाच गाई ना पाच भसी बॅक लोनपर लेयीस.घरका सब जन काम करत .रोजको पन्नास साठ लिटर दूध दुवत ना दुध डेयरीपर लीजात .आता उनको दुधको धंदा चांगलो बढेव.रोज शेभर लिटर दुध होन लगेव.नैकरी सारखा पैसा  कमावनलग्या .गावभरमा उनका जनावर चांगला  दुधारू होता.

आता उनकी आर्थिक स्थिती सुधरी होती.चांगलं घरकी बहु भेटी .श्रीपत खुश होतो  टुराका गुण गावत होतो.ं खुदको धंदा करश्यानी नावलौकिक करत होतो. .स्वतःकी दुध डेअरी सुरू करश्यानी डेअरीको मालक भयोव होतो.

शिख-चांगलो जिवन जगनला मेहनत अना उद्योग करन की आवश्यकता से.तब प्रगती होते.

"जय राजा भोज, जय माँ गडकाली"

✍️वाय सी चौधरी

गोंदिया

******************************************

4. पिंडदान

*****************

विशाल देश को राजा कनकादीत्य महाराज न्यायप्रिय, प्रजावत्सल अना शुरवीर होतो. वोकी सेना प्रबल अना रयत सुखी होती. इचबीच मा राजा एखादो मुद्दा किंवा रिवाज वगेरे बराबर चल रइ से का नही, प्रजाला त्रास तं नाहाय एको बारामा भेष बदलक्यार सामान्य रूपमा आयके पडताल करत होतो. अच्छो काम करनेवालोला बक्षिश बी देत होतो.

एकगन आपलो प्रजाला ब्राम्हण/ पण्डित लोक पूजा, दान, धरम को नाव पर लूटत तं नही ना एकी पडताल करनसाठी एक अति सामान्य गरीब माणुस को भेष बदलक्यार, फाट्या कपडा पेहेनक्यार, राज्य मा घुमन बसेव. वोनं हातमा एक गठरी धरी होतीस. न्यारा न्यारा पण्डित लोकइनला आपलो आजा को पिंडदान करन की बिनती करन लगेव. लोभी पण्डित गरिब माणुस (राजा) ला तुच्छ समझ कर इनकार करन लग्या. पैसा वाला मोठो लोकंइनकाच काम ये पण्डित करत होता.

एक झाडखाल्या रामनाम मा लीन एक सामान्य सज्जन गरिब पण्डित राजाला दिसेव. वू आपलो जवर धनदौलत साठी भगवान की प्रार्थना करं. वोको जवर जायक्यार पिंडदान की बिनती राजांन करीस. पण्डित तयार भयेव. राजाला शंका भई का येव पैसा अना दक्षिणा की बात काहे नही करं! राजानं कईस, "मोरो जवर पैसा कवडी त नाहात. पर या लाडू की गठरी से." पण्डित दया भाव लक कवन बसेव, "तुमी गरिब दिसं सेव. पैसा की चिंता नोको करो. कभी कभी गरिब लोकंइनकी मदत करे पाहिजे." अना वोनं पिंडदान कर देइस. राजा कसे, "मी गरिब माणुस, मी तुमला काही नही देय सकू. पर मोरी या लाडू की गठरी तुमला दक्षिणा मनून लेनो पडे, पर येला तुमी घरं जायक्यारीच खोलो, यहां नोको खोलो." पण्डित राजी भयेव, राजानं वा गठरी देइस अना महाल मा आयेव.

पण्डित नं रात्री जेवण करनो को बाद मिठो खानकी याद आवनो पर लाडू की गठरी खोलिस. तसोच गठरी मा सोनो का पचिस लाडू देखकर पण्डित अचम्भीत भय गयेव. बुद्धिमान पण्डित समझ गयेव की या आपलो करूणामय राजा की कला आय. मन मा वोला एक भजन को कडवा याद आय गयेव,

'हर दिन हर पल नाम हरि का तू भजता ही जाये ॥

ना जाने किस रूप मे तुझको नारायण मिल जाये ॥

श्री राधे गोविंदा, मन भजले हरि का प्यारा नाम है '

 

तात्पर्य: कोनीला तुच्छ नही समझे पाहिजे कारन कोण्ं बेरा कोन काममा आये कवता नही आवं.

✍️प्रा. डॉ. प्रल्हाद रघुनाथ हरिणखेडे (प्रहरी)

उलवे, नवी मुंबई

मो. 9869993907

*****************************************

 

5.  मेहनत को फल

*******************

अडकुटोला नाव को एक नहानसो गाव होतो.वंज्या नामदेव आपलो परिवार संग रवत् होतो.नामदेव को संसारबेलीपरा रघुमा अना रमा असा दुई सुंदर फुल फुल्या होता.नामदेव की घरवाली नामदेव कं संगं खांदाला खांदा लगायस्यार्  साथ देत होती.

पयलोको मायजन थाट नामदेवक् आंग मां होतो.पर् कर्जलका बेजार भय गयेव होतो.गाव मा कं भजनपूजन मां नामदेव की ढोलक ढुढूनटंढूडून बजत रव्हत होती.बेभान होयस्यर् वु जसो डग्गा पर थाप देत होतो तसोच बेताली जीवनबी जगत होतो.येकोच कारन् मायजनकी फक्त नवला लगी रही.

खेतमां जानको पन् गडीमाणुस संगंच.एकटो कबं गयेवच नही.रोजी तं देनोच पडे ना..पर नामदेव मायजन् को काही खाज लगत् नोहोती.

इतन रघु बी उमरमां आयेव्.रघुकं आंगमां बाप की कलाकारी डिकटो आयी होती.शाळा मां बी रघु नाटक गाना असा सांस्कृतिक कारेक्रम मां हिस्सा लेत होतो.वनं आपलं कलाकारी लका परिसर मां बाको नाम कमाईस.गाव कं बुजुर्गईनला बी वकी नाटक मां की कलाकारी भावन् लगी.रघु नं आपलो विनम्र स्वभावलका बी सबको मन बी जिकी होतीस.

रघु कं बाबुजीला सप्पा येव् मालुम होतो.पर् नामदेव कं  अक्कलला काही चेव नोहोतो मुहून का कातं नामदेव आपला टुराटुरी कं भविष्य कं बार्या मां बेफिकिर होतो. रमा हात पिवरो होन क् उमर मां आयी पर नामदेव जवर् फुटकी कवडी जमा नोहोती.पर् वकी मायजनकी थाट मां बदल नोहोतो.

रमा देखनला बाकी होती.एक बाको रिस्तो आयेव्.पटील खानदान कोच टुरा होतो.सबला टुरी पसंत आयी.उनकं करलका पक्की भयी.इननं बी हो कयदेईन.

आब आफत नमदेव परा असी आयी का भारीच.बिया कसो करबीन...? धडीपर बसेव बसेव एक कल्पना वला आयी अना बड्यापरकी बचीकुची दुई एकर मां की एक एक बिकनकी वनं मन मां ठानीस.

गावमां कं जनु पटल्याको टुरो आबं आबंच पोलीस भयेव होतो.जनु पटल्याकटं आपलो मन की बात सांगीस.जनु नं बी आपली होकार सांगीस.पर बिया क बाद मां रजिस्टरी करबीन पर पैसा पयलेच पायजे मुहून सांगीस.सौदा भयेव.पर भनक कोनीला नही लगन् देईन.

बिया भयेव.रमा ससुराल चली गयी.रघु आपलो बाबुजी कं आज्ञा को पालनहार होतो.बिया कं बाद मां नामदेव अना वकी घरवाली कं बिच मां काहीतरी कारनलका खडाजंगी भयी.बोलता बोलता जमीन बेचनको विषय आयेव्.पयलेच सनकी नामदेव वको मां घरवाली को फुत्कारी शब्द..! ताण ताण मां नामदेव नं वावरकन को रस्ता धरीस.वको मन मां मायजनकी,पयलो को थाटबाट,रघु को भविष्य आना खाली हात,एक एकर बचीकुची खेती....टेन्सन येतरो बडेव का नामदेव नं गणा पटील कं रस्तो परकी बिहीर मां उडी मारीस.तडफड तडफड भयेव् अना मर गयेव्.कोनला तरी आवाज आयेव्.एकजध नं सांगीस का घडिभरकं पयले नामदेव वुतन् जात होतो.गर आनीन् नं मुरदोला बाहेर काडीन् तं वु नामदेवच होतो.

इतन रघु कालेजलका आयेव.पुरो गाव नामदेव की मईतकी खबर पसर गई ! रघु नं रघु की माय दुख कं सागर मां डुब गई.रमा बी आपलो घरवालो संगं मयतमां आया.

सतीगती भयी.आबं रघुकं सामने माय अना वको भविष्य तोंड फाडकन् उभो होतो.लोक अना रिस्तेदार तं घडीभरसाटी सहानुभूती दिखायेपरा चला गया पर रघु कं कोवरो खांदापर परिवार की जिम्मेदारी आयी. रघु ला गाव कं बुजरूगइननं रस्ता दिखावनो चालु करीस.रघु कं आंग मां की कलाला उत्तेजन भेटनो चालु भयेव्.रघु भजन मधूर सूर मां गात होतो.एकजन नं सांगीस रघु तु दंड्यर मां काम कर.गायन कर.रघु मयफील मां जान लगेव.

रघु को व्यक्तिमत्त्व गुणोइनको भंडार होतो.वन् किरानो की दुकान काडीस.वको स्वभाव को कारन् चलन् लगी.बिया भयेव्.टुरी बी गुणीच भेटी.टुरी सिलाईकाम मां माहीर होती.संसार को बिगडेव गाडा रस्तोपर आवनो लगेव.

देखता देखता रघु नं धान भुसरा बी चालु करीस.रघुला मुनफा भेटन लगेव.असो करता करता रघु नं आपली जमीन बी बडाईस.संगमां टुरुपोटुइनला सिकावनो बी लगेव.बाप नं गमाईस वु मायजनकी रघु नं वापस कमाईस पर बाप सरीखोखी भोगीस नहीं .

सीख- मेहनत थांबी का बुरो दिवस सुरू होसेती.मुहून केतरी बी संपत्ती रहे मेहनत नही सोडे पायजे.

✍️रणदीप बिसने

*************************

6. जातो माका ना सुपळो माका दाना

*************************************

          या कहाणी नोहोय, तुमर आमर जीवन की सच्ची घटना  आय. कोण माणूस, कोण क् घर जनम लेये, यव आमर, तुमर हाथ मा नाहाय. गरीबी, अमीरी को जीवन का अनुभव भी अलग रव्ह सेती. कयी झन खुप च इतरावत सेती, जब परिस्थिती को मार खायेव परा सीधो होसेती.

             बरसात का दिवस होता. गंगा जीला पूर होतो. गंगा जीला पार करन साठी डोंगापर लका जानो पड से.

            एक माणूस आपल कुत्रा  धरश्यारी डोंगा परा बसेव.दुसरा यात्री भी होता. विद्वान माणूस भी होतो.

      कुत्रा डोंगा मा चुपचाप बसेव नही, इत-उत डोंगा मा फिरत होतो.सब जन ला त्रास होत होतो.

                 डोंगा मालक ला भी भेव लगत होतो. कुत्रा चुपचाप नही बसेव, त् डोंगा गंगा जी बुड़न को भेव होतो.कुत्रा को मालक भी घबराय गयेव. पर,काही करनो भी ओक हात मा नोहतो.

           विद्वान सब देखत होतो. मदत करन को भाव मनमा आयेव.

       विद्वान कसे "तुमरी इच्छा रहे त् येन कुत्रा ला बिल्लू सारखो शांत बनाऊ "

            वोन माणुस न "हो" कहीस. विद्वान न् कुत्रा ला उचलीस ना गंगा जी मा फेकीस.

         कुत्रा जीव बचावन साठी पोहन लगेव. कुत्रा घबरानेव. घडीभर मा कुत्रा ला डोंगा मा लेइन.ओक बाद मा कुत्रा शांत भयेव ना डोंगा क कोनटा मा चुपचाप बसेव.

       कुत्रा को मालक व सह प्रवासी न् ,कुत्रा क् व्यवहार को बदल देखशारी आश्चर्य करन लग्या. मालीक न विद्वान ला खबर लेइस" पयले गडबड करत होतो, आता शांत कसो भयेव.?

            विद्वान कहन लगेव "जबवरी दुसरोला होनेवालो दुःख, खुद आपुन अनुभव लेयेव शिवाय समजऽऽभी नही. मी जब कुत्रा ला पाणी मा फेकेव, पाणी की आफद समज मा आय गयी, जीव जानकी पारी आयी, तब डोंगा को महत्व समजेव.

       शिकवन---- शहाणपण आवन साठी अनुभव जरूरी से.

✍️प्रा.मुन्नालाल रहांगडाले

133ओंकार नगर मानेवाडा रिंग रोड नागपूर

9422136957/9172150832

*********************************************

7. समाज साठी जागरूक रहो

****************************

रोज सकारी मंदिर मा पंडित जी पूजा पाठ करस्यांनी शंख बजावत   होता या आवाज आयकस्यार बाजू को गधा बी आपरो कोनी संगी की आवाज आय आसो आभास होसे वु बी जोर स्यानी चिल्लासे पंडित जी ला बहुत साजरो लगसे कसेति बाटा यव कोनी जन्म को भक्त को व्यकि रहे l एक दिवस गधा नही चिल्लायेव मालूम भयव कि वो की मर गयव l पंडित जी न वोको सन्मान मा मुंडन भया अना विधिवत पूजन करिन l बनिया को दुकान मा सामान लेन गया दुकानदार ला शंका भयी बिचारिन  काहे पंडित जी मुंडन कोन मर गयव जी ? पंडित जी कसे अरे भाई शंखराज की इहलीला समाप्त भय गयी वय चल बस्या....बनिया पंडित जी को यजमान होतो वोन बी मुंडन करिस बात पुरो गांव मा पसर गई सब मुंडन करावन लग्या एक शिपाही बनिया घर् पहुंचेव  मालूम भयव कि शंखराज महाराज नही रह्या..बिटार बहुत खराब होसे वोन बी मुंडन करायीस देखता देखता पूरी सेना मुंडन भय गयी सबला लगेव की पंडित जी नही रह्या मोठा आफिसर परेशान भय गया असि कोणती घटना भय गयी आदेश भयव पता लगाव अधिकारी पंडित जी को घर् तक आया मालूम भयव शंखराज एक गधा को नाव होतो वु मर गयव सब का सब सरम मारया पानी पानी भय गया l

बोध: असा बहुत सा अंधविश्वास समाज मा फैल्या सेती जेको मूल जड़ लोग इनला मालूम नहाय जसो आपरो समाज को अना भाषा को बारया मा से l

✍प्रा.डॉ.हरगोविंद टेंभरे

*********************

8. भाग्य

*****************

         एक घन कि बात आय। माता पारबती अना भगवान शंकर धरती को भ्रमणला निकल्या।रमत गमत हासी मज्याक करत फिरत होता. वोत्तोमाच माता पार्वती न देखीस ,एक गरीब हिरामन नाव को माणूस आपलो दैवला दोस देत होतो," हे भगवान मिनच कोणतो पाप करी रहू की मोला येत्तो गरीब करेस,मोरो भाग्यच लिखनला भूल गयेस.".                          

  वोको गराहनो आयकश्यान माता पारबतीला दया आई अना वा भगवान शंकरला कवन बसी….

पार्वती : " स्वामी, बिचारो केत्तो गरीब माणूस से ,तुमि वोकी काई मदत करो काई धन देव ओला, कायला वोला येत्तो गरीब बनायात".

शिवजी:. " मी ओला गरीब नहीं बनायेव अना मी वोला देय भी देऊन त वू सुखी रहे असो नहाय,,,, मी वोला बुद्धी ,हातपाय सब साबुत देयकर धरती पर पठायेव आता उच इंको उपयोग नहीं कर त का करू.

पारबती: " नहीं , नहीं स्वामी तुमला त वोला मदत करनोच पडे.

पाराबती माता जिद पर अड गई गाल फुगाय देइस ….आब स्त्री हाठ ना बाल हट मोठो खराब होसे. शिवजी ला माननोच पडेव. दुसरो दिस भगवान शंकर ना माता पार्वती अदिक धरती पर गया ,ना वोन गरीब माणुस को रस्ता मा सोनो, हीरो लक भरी एक गठोड़ी टाक देइन।

   आता हीरामन रोज सरीखो मंदिर मा जान लगेव, रस्ता मा ओला का भयेव त मालुम नहीं ओको मनमा बीचार आयेव,,,,,

 

अंधरा लोक कसा चलत रहेत भईलो। अन वु डोरा बंद करके चलन बसेव। रस्ता मा सोनो को पोटली पर दरखड़ायेव। ना कवन बसेव सही मा अंधरा लोक बिचारा कस कस चलत रहेत।।अन पोटली ओरांड कर चली जासे।

भगवान शंकर कसेती,,,माणुस ला समय दून पहले ना भाग्य दून जादा कोनिला नहीं मिल।। पर मेहनत लक सब सिद्ध होसे

✍️सौ छाया सुरेंद्र पारधी

***********************

9. मन की तयारी

*****************

बारकु नाव को किसान जवर पाच एकर किसानी होती। बारकु ला दुय टुरा दुय टुरी असा चार टुरुपोटू होता । संसार को गाड़ा अना टुरुपोटूं को बिया करता करता घर की परिस्थिति बहूत हलाखीकी होती । सखा अना सावरु असा बारकु को दुय टुरा का नाम होता। घरको हलाकी परिस्थिति कारण सावरु घर- दार सोडकन एक कपडा पर बुट्टीबोरी परिसर मा कमावन आयोव।आता सखा जवर पाच एकर जमीन अना सावरु जवर एक कपड़ा जोडी असो फरक होतो।

सखाला पाच एकर जमीन संभालनो अना उदर भरन करनो होतो। सावरु ला कंपनी मा सौ रुपया रोजंनदारी लका काम मिलेव।ओकोपर आपलो जीवन व्यथित करनो होतो।यन कारण वश सावरु को मन मा एकच ध्येय जडेव आपलोला रोज काम करनो से ओको मा लका काही पैसा बचायकन धिरे धिरे रवन साती घर अना ठेव जमा करनो से यव एक बिचार रोज मन मा ठेयकन वोन आग् बडन् चालू ठेईस।

   समय कि सुई आग् बडती गई।अना आज को घडी मा योव रोजनदारी वालो सावरु जवर हजार स्केअर फुट को मकान,दुय एलआईसी अना सयसौव स्केअर फुटको खाली प्लाट से। भलाई आज को महंगाई बरोबर सौ रुपया रोज अज साडे चार सौ भयोव पर मन की तयारी लका जो जिद्द होती वहां तसुभर ही कमी नही आई। अना सखा की जिंदगी पहले जसी होती ओको मा कोणतोच फरक नहीं पडेव।

बोध:- मन ला तयार करकन अगर उद्देश्य पुर्ती को ध्येय मार्ग पर चलनो वालोकी कभी हार नही होय सक

✍🏻 शेषराव वासुदेव येळेकर, सिंदीपार

दि 22/09/2020

************************

10. किस्मत को फेरा

   ********************

एक रामा नावको कुणबी अंत:पुर गावमा रव्हत होतो. ओक बायको को नाव रखमा होतो. रामा क बीह्या ला बारा साल बीतगया,पर ओला संतती नही भयीं ओकलक वु हरदम निराश रव्हत होतो. वु आपलोला टुरुपोट कब होयत एन बिचारमा रातदिवस झुरत होतो. ना टुरा टुरी कोच स्वप्न देखत होतो. अशोच एक दिवस रात्री दुही नवरा बायको सोया होता. रामा मनक मनमा बिचार करसे  ना कसे........

बीह्यला बारा साल भया पर संतान को सुख त सोऴो एक  फुल भी नही खिलेव.हे  भगवान यन बंजर जमीन को ठेका का मोलाच मिलेव.

रखमा:- आयकोजी,कधी टुरा भयेव त ओला कोन्ज्या सोवावबिन. त सांगोनाजी.

रामा :- जरासो सरकशान कसे बिचमा सोवायदेबिन

रखमा :- दुसरो कधी होयेत.

जरासो सरकशानी------------काही कवतच होतो की किस्मत ओकी फुटगयी,धडामलका खाल्त्या पऴेव ना टांग ओकी तुटगयी.,लोक धायकन आया ना पयले दवाखाना लेगीन ना मंग  बिचारन बश्या. अरे का भयेव.

रामा:- जो टुरा भयेवच नही ओन टांग तोऴ देईस.मालुम नही असली टुरा आये-का का गुल खिलाये एन दवाखाना पोहचाईस वु मशानघाट पोहचाये.

सिख:- समय क पहले ना किस्मत दुन जास्त कोणीला  भेट नही.     

✍डी पी राहांगडाले

गोंदिया

*************************

 

11. संस्कार

    ****************

एक परिवार मा चार बच्चा होतीन. तीन बेटा न एक बेटी. तीन भाई - बहिन पढ़ाई मा साजरा होता, पर नाहानो बेटा को पढ़ाई मा जास्ती मन नई लगत होतो. माय बाप ना सबला साजरो संस्कार देवन को लगत प्रयास करीन. पर मोठा दुही भाई गिन ला पैसा कमावन की ललक होती, वय दुही भाई मोठा होयकें डॉक्टर न एंजीनियर बन गया।आता उनकी साजरी टूरी लक बिहा भी भय गयो न वोय दूसरो-दूसरो शहर मा रहवन लगया. बाद मा भी उनला गाव का रीति - रिवाज मा जासती रुचि नोहोती. वोय आपरो काम मा

न पैसा कमावनो मा व्यस्त होता. बहिन को बिहा भी साजरो घर मा भय गयो.

नाहानो भाई खराब संगती मा पड़ गयो. घर का सब झन वोला नालायक समझन लगीन अना वोकी हालत देखके माय अजी न एक गरीब घर की संस्कारी बेटी लक वोको बिहा कर देइस. बिहा होन को बाद नाहानो बेटा मा धीरू -धीरू सुधार होवन लग्यो, काहे कि वोकी पत्नी बड़ी संस्कारी होती. वा आपरो सासु - सुसरो की सेवा न घर मा सबको मान - सम्मान भी साजरो लक  करत होती.

बाद मा मोठा भाई गिन जाघा को बट वारा की बात करन लगीन. अर्धी - अर्धी जाघा  ला आपरो नाव कर लेइन न पूस्तेनी घर न जरासी खेती की जाघा नाहानो भाई ला देइन त बहिन न कहीस की मि कोन को हिस्सा मा सेव अन माय, अजी. त मोठा भाई कहींन की जेको जौर पूस्तेनी घर से उच सबको करे. त नाहानो भाई कसे ठीक से मोला माय बाप बहिन मिल गया त मी सब कमाय लेहु. तबच उनकी बहिन आपरो नाहानो भाई को गरो धरस्यार रोवन लगी. नाहनो को उदार पना देखके मोठा भाई भी रोवन लगया न सब एक मेक ला माफ़ करके एक मा रह्वन लगया.

यो कसैत न की आमरा संस्कार आड़ा आय जासेती. संस्कार को ताकत मा हामी समय रहयो पर संभल जासेजन.

✍बिंदु बिसेन

बालाघाट

महाराजा भोज द्वारा निर्मित संस्कृत विश्वविद्यालय, भोजशाला, धार

*******************

12. कोशिश

***************

     हर रोज सुबह अना दिवस बुडता घर कि छत पर हाथ पाय मोकरा करन लाई चली जासु,जरा सो चलनो फिरनो होय जासे त बेस लग से।मोरो घर को बाजू को घर कि छत पर नाहना नाहना टुरा टुरी रोज खेल सेती।कोई कोई ला आँखिन दूसरी छत उन पर पतंग उड़ावत बी देख लेसु।एक टुरा कि पतंग कट गई अना वा पतंग जहाँ मोरो घर को बाजुमा नाहना नाहना टुरा टुरी खेल रही होतीन वहाँ छत को बाजुमा जाम को झाड़ होतो ओको मा लटक गई,अना ओन पतंग को दोरा टुरु पोटू खेल रही होतीन  ओन छत पर पडेव, टुरु पोटू खेलनो मा मस्त होतीन,मी सांगेव अरे तुम्हरो घर को जाम को झाड़ पर पतंग लटक गई से,  अना ओको दोरा तुम्ही खेल रह्या सेव वहां च छत पर पड़ता दिसेव,टुरु पोटू उनला दोरा दिस गयेव,मी कहेव धीरू धीरू झीको नहीं त पतंग फाट जाहे।पतंग उनको हाथ मा आय गई,मी कहेव आऊसू अना तुम्हाला पतंग उड़ावनो सिखाय देसु,बाबा,ओय कव्हन लगिन,दादाजी हामी कोशिश करके त देख सेजन,कोशिश कोशिश मा पतंग ऊपर उड़ान लगी।

      मी चकित रह गयेव,मी भूल गयेव होतो कि ये एन नवो जमानो का टुरु पोटू आती,इनमा अता डर को भाव नाहाय, सिखावन कि रस्ता नहीं देखत।उनकी कोशिश देख कर मोला बड़ी खुसी भई अना कोशिश कि अहमियत समझ मा आई।

✍व्ही. बी. देशमुख

रायपुर

***********************

13. प्रतिज्ञा

********************

श्रीपत खेडामा रव्हत होतो. आपली वडीलोपार्जित खेती करश्यानी आपलो परीवारको पालन-पोषन करत होतो. गावमा चवथी वरी शाळा होती. मंग बाहेर शिकन गयोवच नही.

ओकी शिकनकी ईच्छा होती परं का करे !घरंकाम करन साठी मुहुन श्रीपतकं अजीन बाहेर शिकनला पठायीस नही.

जे शिक्या सब नौकरीपर लग्या .

श्रीपत कव मोरदुन गबदु मास्तर भया. ना मी रहेगयोव नागरगठ्या .परं मी आपलं संतानला शिकावू , नौकरी लगावू ना मास्तर बनावू. अशी प्रतिज्ञा लेयीस. तबकी परिस्थिती तसीच होती.

मास्तरको पगार ना खेतीको काम करनेवाल नौकरको पगार ओतरोच  रव्ह.मुहून .नौकरी करत नोहोता. तब कवत ""उत्तम खेती,मध्यम व्यापार ,कनिष्ट चाकरी,निदान की भिक,नाहित वैद्यकी शिक""

पर समय कं साथ साथ सब परीवर्तन भय गयोव.

खेती करनेवालो नौकरीवालो सारखो घर बांध नही सक ,ना थाटमा रह्य नही सक.या बात श्रीपत हमेशा कव्हत होतो .मुहून ओन आपलं दुय टुरायीनला शिकायीस.एक डी एड करश्यानी .मास्तर भयोव.दुसरो हायस्कुलको मास्तर भयोव .

 

 

श्रीपतकी ईच्छा पुरी भयी.

""शिकावनेवालो ना शिकनेवाला रह्यात प्रगती नक्कीच होसे.""श्रीपत न कहावत बदलायीस, आता कसे""उत्तम नौकरी, मध्यम व्यापार, कनिष्ट खेती, निदान की भिक, नाहित वैद्यकी शिक""आता श्रीपतकी परीस्थिती सुधरी. स्लॅपको घर  बांधिस .गावको सरपंच भयोव.

यांत्रिक खेती करसे .पुराना दिवस बदल गया.

शिक-शिक्षणलं विकास होसे.शिकावनेवालो ना शिकनेवालो दुयीकं प्रयत्नलं प्रगति नक्की होसे.

✍वाय सी चौधरी

गोंदिया

**************************

14. घमंड

*************

दूय सहेली एकच इसकुल मा पड़त होतीन. एक को नाव गीता, दूसरी को नाव रीना होतो, रीना अमीर घर की होती, अन घमंडी होती. गीता की परिस्थिती जरा कमजोर होती. पढ़ाई मा तसी दुही साजरीच होतीन पर गीता ला रीना दुन हमेशा जादा मार्क मिलत होता, वा इस्कुल को हर कार्यक्रम मा भाग लेत होती, अन अव्वल नंबर पर आवत होती, मुन वोका शिक्षक भी वोकी स्तुती करत होता. यो सब देखके रीना ला गीता को गुस्सा आव, अन वोको मन मा जरनुक पन आय गई होती.

पर वोन कभी कोशिश नहीं करीस का आपुन भी गीता दुन जादा पढ़ाई करे पाहिजे, अन वोको दून जादा मार्क आने पाहिजे. पर गीता हमेशा जादा मेहनत कर, अन अव्वल नंबर पर आव. असो करता करता गीताला दसवीं मा ९९% मिल्या अन रीना आपरो घमंड माच रय गई पर काहीं नहीं कर सकी. वोला लग का मी मोठो लोक की टुरी आव, मोरो लक कोई नहीं जीत सीक, पर वोकी या सोच गलत साबीत भई.

बोध: पैसा को घमंड करन को बाटा इंसान न मेहनत करे पाहिजे, अन दूसरो ला जरन को बाटा खुद सामने बढ़न की कोशिश करे पाहीजे.

✍सौ. लता पटले

दिघोरी, नागपुर

********************

15. भूतदया

********************

बारकु नाना झुंजुरकालाच उठेव. खाटखाल्याको गळुमाको पाणी पियस्यान वू कोठामा गयेव. नानाला देखताच बस्या बयील उभा भया. बलयीनला आंगणमा बांधस्यान नाना कोठामा पळेव शेण उचलन बसेव. एक वळगा शेण उरकुळापर फेकस्यान बयील धोवनला लिजानसाती वू बयीलक् खुट जवर गयेव. एतरोमा वोला धामण्या बयील मंगक् पायला बारबार चाटता चोयेव. बारकु नानान् देखस्यान अनदेखो करीस.

कोठामालक बयील सोळस्यान आंगनमा बाधस्यान बारकु नाना सपरीपरच पाय ठेवत होतो. " आयक्यात कावो , चाय भयेव कयेव. पयले चाय पियलेव अना मंग बयील धोवनला जाव." तसो नानान्  लायनांग् जायस्यान पिळोपरा मुंडाला टेकस्यान बसेव. नानीन चायको कप नानाक् हातमा देयीस. नाना बसीमा चाय रिचायस्यान फुर फुर करत चाय पिवन बसेव. " मी तरापरलक बयील धोयस्यान आवूसु. बादमा जेयखायस्यान नवेझरीला बंडीधरस्यान खात आनन जावून." नाना हातमाको कप चुलोजवर ठेवत कवन बसेव.

गये बस्तरवारच बारकु नानाको परा सरेतो. पराभरको दुखनोलक आंग ठणकतच होतो. वोकलक दुयतीनरोज नानान् घरमाच रयस्यान आराम करीस. जसो आदमीला दुखनो भरसे तसो जनावरलाबीत् परामा आंगभर काम होसेतच. मंग उनलाबी आराम पायजे. मुहुन नानान् नवेझरीलक खात आननो टालीतीस. पर कास्तकारीपर समय समयपर ध्यान देनो जरूरी रवसे. समयपर खात मेटेत् फसलबी साजरी होये. अजको सकारपर ढकलीसत् फसल मार खाये. मुहुन नानान् खात आननसाती तयारी करीतीस.

दुयरोजक् आरामलक बयीलबी ताजातवाना होयस्यान नवो कामसाती तयार होता. नानान् खुटका बयील सोळन बसेव. धामना बयील पायला चाटतच होतो. नानाक् खळकालक धामना बयील जागापरलक उठस्यान उभो भयेव. तरापर जानसात नानान् कासराला झटका देयीस. पर धामना बयील जागको पाय उचलनला खाली नही. नाना अचंबामा पळेव. "आता का भयेवरे येला. चल तरापर. दुयरोजको पानी नही लगीसे आंगला." नाना एकलोच बळबळन बसेव. पर धामना बयील जागापरलक टसको मस नही भयेव.

नाना आता मंगलक धामना बयीलको पाय देखन बसेव. पायला बयील सारकोच चाटत होतो. नानान् बयीलला सोळेवसारको वापस खुटला बांधिस. नानान् बयुलक् पायला जवरलक देखीसत् बयीलको पाय खुरक् मंग् साजरो बोटभर चिरेतो. पूरी बात नानाक् समझमा आय गयी. "अवो , इत् आव भया." नानान् नानीला हाका मारीस. "बापा ! तरापर जानेवाला आबवरी घरचं सेव. बयील असा भर्‍याच लिजावोका खातला." नानी कवन बसी. "आयक पयले. घरमा जायस्यान बटकीमा सरसोको तेल अना दुय चमचा हरद आन." तसी नानी घरमा जायस्यान बटकीमा तेल अना हरद धरस्यार आयी.

रोवनाक् आखरीरोज चिखल करनक् बेरा बयीलक् पायला नांगरको फार लगेलक बयीलको पाय चिरेतो. पाय चिखलमा रहेलक या बात कोणीकच समझमा नही आयी. दुय रोज इसामे बयीलको पाय भारानेलक वोला चलनो मुश्किल भय गयेतो. नानान् धामना बयीलला चुचकारत सरसो तेलमा मिलाई हरद लगाईस. "धाबापर तोरको कुटार से कावो." हातमाकी बटकी नानीक् हातमा देत नाना बिचारन बसेव. "माहित नही सरेव का सेत् ! तुमीचत् हेळसेव धाबापरलक." "देखुसु येंगस्यान बचेव से कात्." तसो नाना शिळी लगायस्यान धाबापय येंगेव.

रोवनाभर राबनार् बयलयीनला नाना रोज दुपारक् बेरा कुटार मंडाव्. कुटार जानवरसाती खुराकको काम करसे. नानान् बचेव कुटारमालक एक टोपली कुटार आनस्यान धामना बयीलला मंडायीस. धामना बयील टोपलीमा टोंड टाकस्यान खान बसेव. " आता खातको कसो करोत् ?" नानी चिंतामा पळस्यान बिचारन बसी. "पयले बयील आराम होनो जरूरी से. बादमा देखबी खातको." नाना लंबो श्वास लेयस्यान कवन बसेव.

च्यार रोज नानान् धामना बयीलकी आपल् घरक् टुरावानी सेवा करीस. सकार संध्याकाळ बयीलक् पायला हरद लगावनो. घाव जल्दि भरनसाती वोला मेरवन चरावनो. रोज एक बेरा कुटार चरावनो. नानाक् सेवालक धामना बयील चलनला लगेव. बयील पुरो तंदुरूस्त भयेव येकी जाच करस्यान नाना बंडी जुपन बसेव. नाना जुवाळी उचलन बसेव वोनबेरा वोकी एक नजर धामना बयीलपर गयी. धामना बयीलका डोरा भर्‍या होता.

बोध - घरको पशु घरकी दौलत रवसे. वोला घरक् सदस्यवानी जोपासे पायजे.

✍गुलाब रमेश बिसेन ,

मु. सितेपार , ता. तिरोडा , जि. गोंदिया ४४१९११

मो. नं. 9404235191

**************************************************

16.पुजारी की इमानदारी

*****************************

खर्रा नाव को गाव को हुळकी पर गढ़माता अना खरोबा को देवस्थान होतो. वू देवस्थान 'खरोबा देवस्थान' को नाव लक परसिद्ध होतो. वहां लका गाव तीन किलोमीटर दूर. वहां को पुजारी इमानदार अना सज्जन मानुस होतो. वू कही बी जाय तं फुकट को खात किंवा भेट लेत नोहोतो. वोको बदलामा प्रवचन सुनावं. वोकी प्रवचन की कहनी अना दृष्टांत बोधप्रद होता. मनून वोको प्रवचन मा हजारो लोकंइनकी भीड रवं. दूर दूर वरी वोकी ख्याती होती कारण वू जडी बूटी की दवा बी देत होतो.

एक गन वू तयसिल आफिस मा काही कामसाठी मोटरलका गोंदिया जात होतो. कंडक्टरला सात रुपया की टिकट साठी वोनं बीस की नोट देईस कारण वोको जवर चिल्लर नोहोता. कंडक्टरनं पुजारिला तेरा रुपया को जागा पर तेइस रुपया वापस करीस.

पुजारीनं तीन गन पैसा मोजिस तंं पाच पाच का दुय सिक्का, दस को एक सिक्का, दुय को एक अना एक को एक सिक्काच भरत होता. पुजारी गोंधळ गयेव. 'जादा का पैसा वापस करू का नोको? कंडक्टरको ध्यान मा तं नाहाय?' असा बिचारइन को थैमान वोको मन मा चलेव होतो.

आखरी बिचार करिस का पैसा वापस नही करू. कंडक्टरला माहित रवतो तं वन्ं मांगी रवतिस. जान दे, दस रुपया मोला होय जायेत.

गोंदिया को बस स्टॉप पर उतरन को बेरा आपलो इमानदारी को कारण नकळत वोनं खिस्सामा लका दस की नोट काहाळिस अना कंडक्टरला वापस करन लगेव. कसे, "मी सात रुपया को टिकट साठी बीस की नोट देयव. पर गलतीलक तुमीनं तेरा को जागा पर तेइस रुपया वापस देयात. ये धरो जादा का दस रुपया."

यव आयकक्यान कंडक्टरनं खबर लेईस, "तुमी खरोबा देवस्थान का पुजारी ना?" पुजारी ला आश्चर्य को धक्का बसेव कारण नागपुर गोंदिया बस को यव नागपुर को रवनेवालो कंडक्टर मोला कसो पयचान्ं से? असो वोला प्रश्न पडेव. कंडक्टरला कसे,"हो. पर तुमी मोला कसो जानं सेव?" कंडक्टर कसे, "तूमरी जडी बूटी की दवा अना प्रवचन जेतरी परसिद्ध से वोकोदुन कहीं जास्त तूमरी इमानदारी परसिद्ध से. मनून मिन्ं तूमरी इमानदारी देखन साठी जान बुझके दस रुपया जास्त देयव. आता मी आपलो माय की लकवा की दवा पानी अना तुमरो प्रवचन को लाभ लेय सकुसू. तुमरो प्रवचन नागपुर को गणेशोत्सव मा ठेवन को बी आमरो बिचार चल रइ से."

कंडक्टरकी बात आयकक्यान पुजारी भुलेव वानी एकटक देखतच रय गयव अना आज को आपलो ईमानदारी को कृत्य ला सराहन लगेव. वोको मन मा एकच बिचार 'अगर मीनं दस रुपया नही लौटायव रवतो तं मोरो नाव अना मोरी ख्याती माती मा मिल गयी रव्हती. भगवान तोरो लाख लाख धन्यवाद.'

तात्पर्य: 'इमानदारी, जीवन तारी.' जीवन मा सद्ववर्तन को आचरण करे पायजे अना वोको साठी ईश्वर को धन्यवाद माने पायजे.

✍प्रा. डॉ. प्रल्हाद रघुनाथ हरिणखेडे (प्रहरी)

उलवे, नवी मुंबई

मो. 9869993907

*************************************